Nagietek lekarski

 

Nagietek lekarski

  Calendula officinalis L. – jest gatunkiem rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych. Ten ozłocony słońcem kwiat, przywędrował do nas, najprawdopodobniej, z rejonów śródziemnomorskich lub Iranu. W Polsce doczekał się nawet swoich nazw lokalnych: na Mazurach zwą go 'Pazurkami', w Małopolsce „Paznokietkami', w Wielkopolsce zaś 'Miesięcznicą'. Z powodzeniem rozrasta się w przydomowych ogródkach, urozmaicając swym pomarańczowym lub żółtym odcieniem kwieciste kobierce.

  Jak podaje, w swojej recepturze na zatrucie z 1150 roku, Hildegarda z Bingen: "Kto by zjadł truciznę, albo gdy kogoś chciano otruć, niech zaparzy nagietka w wodzie, wyciśnie go i ciepły położy na żołądek. Nagietek truciznę rozrzedzi i wypędzi z wnętrzności. Potem niech chory zagotuje wino i wrzuci doń trochę nagietka, a to znowu zagotuje i wypije. W ten sposób z jego ciała wyjdzie wszystko, co było trucizną, albo przez nos, albo w ślinie wykasłanej i wyplutej". - Choć od tamtej pory trochę wody w rzece upłynęło, nie można odmówić tej zacnej roślinie cennych właściwości, z których czerpać możemy najintensywniej późnym latem i jesienią – kiedy kwiaty najpełniej słońcem się mienią. ;-)

  Nagietek kwitnie od czerwca do września i wówczas właśnie najlepiej zbierać koszyczki jego kwiatów. Od dawien dawna słynie jako roślina lecznicza, a pierwsze pisemne wzmianki o jego zastosowaniu w medycynie, pochodzą z XII wieku. Równie ochoczo wykorzystywany był w kosmetyce i kuchni (jest wyśmienitym dodatkiem do sałatek, zup i ciast).

  Kwiecie nagietka najlepiej zbierać w słoneczne południa – kiedy poranna rosa zdąży się ulotnić, a płatki są w pełnym rozkwicie. Przy planowaniu zbiorów, warto pamiętać, że kwiaty nagietka są wrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności powietrza – zamykają się gdy nadchodzi ciemność lub opady deszczu. Do celów kulinarnych można również zbierać liście rośliny.

  Nagietek jest niezwykle uniwersalną rośliną leczniczą i kosmetyczną. W jego składzie zawarte są: saponiny, alkohole triterpenowe, a także ich estry, karotenoidy, sterole, flawonoidy, kumaryny i ceny olejek eteryczny. Płatki kwiatu, kumulują w sobie kwasy organiczne, gorycze, żywice, związki śluzowe, poliacetyleny, polisacharydy, witaminę C i sole mineralne. Tak szeroki wachlarz substancji aktywnych o ich wysokim stężeniu, pozwala na wszechstronne zastosowanie. Roślina, m.in.:

  Z kojących właściwości rośliny korzysta także kosmetyka – w maściach i kremach regenerujących skórę po odmrożeniach lub oparzeniach oraz w licznych maseczkach, balsamach, szamponach, płynach i olejach przeznaczonych do cery suchej, podrażnionej, łuszczącej się, z tendencją do pękania, zaczerwieniania i infekcji. Naparu z nagietka oraz preparatów, w których skład wchodzi, nie zaleca się podawać dzieciom do 12. roku życia, kobietom karmiących piersią oraz  w czasie ciąży.
 

Paulina Szpargała
paulina@joga-joga.pl