Rasa

RASA (sanskrYT. "sok, smak, esencja") — jedno z podstawowych pojęć estetyki i filozofii sztuki w Indiach. W Wedach rasa oznacza sok roślin; w Upaniszadach — istotę rzeczy, doznanie radości (rozkoszy) w doświadczeniu Absolutu; dopiero później termin rasa zaczęto odnosić wyłącznie do doznania estetycznego.
Tradycyjnie za ojca teorii rasa uważa się Walmikiego — pierwszego (mitycznego) barda autora eposu Ramajany, autora Natjaśastry (traktatu o sztuce dramatycznej), który w swoim dziele wymienia 8 ras, czyli "smaków" (estetycznych); są to:
1) miłość (śryngara),
2) uciecha (hasja),
3) litość (karuna),
4) gniew (raudra),
5) męstwo (wira),
6) trwoga (bhajanaka),
7) wstręt (bibhatsa),
8) zdumienie (adbhuta);
potem dodano jeszcze dwa "smaki": "smak spokoju" (śanta) oraz "smak bhakti"

Teoria rasa wychodzi z założenia, że celem dzieła sztuki jest wywoływanie u odbiorcy przeżyć estetycznych, co jest możliwe tylko wtedy, gdy tematem dzieła sztuki jest uczucie, a nie zdarzenie, sytuacja.