Zwierzęta są świadome.
niedziela, 9 września 2012
Część zwierząt, w tym wszystkie ssaki i ptaki, odznaczają się taką samą świadomością jak ludzie - napisali wybitni naukowcy w deklaracji podpisanej na Uniwersytecie Cambridge.
Wybitni naukowcy, w tym Stephen Hawking, ale również neurobiolodzy, neurofarmakolodzy i specjaliści od nauk poznawczych zgromadzeni na Uniwersytecie Cambridge ogłosiła 7 lipca 2012 The Cambridge Declaration on Consciousness - deklarację dotyczącą świadomości. Istotą tego dokumentu jest stwierdzenie, że zwierzęta (ssaki, ptaki a nawet głowonogi) są istotami tak samo świadomymi jak ludzie
Deklaracja powołuje się wiele wyników badań i wnioski płynące z postępu nauki nad ludzką i zwierzęcą świadomością Naukowcy konkludują, że brak kory nowej (neocortex, która występuje tylko u ssaków) nie uniemożliwia innym organizmom doświadczania stanów emocjonalnych. Ogłaszają oni, że inne zwierzęta mają substraty stanów świadomości - neuroanatomiczne, neurochemiczne i neurofizjologiczne - które pozwalają im być świadomymi i przejawiać intencjonalne zachowania.
Uczeni podkreślają, że badania naukowe nad świadomością odznaczają się obecnie dużą dynamiką. Pojawiły się nowe metody i dane, które zmuszają do przewartościowania dotychczasowych założeń. W badaniach nad zwierzęcym mózgiem można obecnie precyzyjnie "wyłączać" pewne obszary, w celu oceny, na ile mają one wpływ na procesy poznawcze.
Zauważono, że struktury neuronalne odpowiedzialne za czuwanie, sen, podejmowanie decyzji prawdopodobnie ukształtowały się bardzo wcześnie w procesie ewolucji, nawet na etapie bezkręgowców, ponieważ można je zaobserwować u owadów czy głowonogów.
Z kolei ptaki reprezentują przypadek równoległej ewolucji świadomości. Przykład poziomu świadomości u ptaków zbliżony do poziomu ludzkiego, można dostrzec u afrykańskiej papugi żako. Mózgowe sieci emocjonalne i mikroobwody poznawcze u ssaków i ptaków wydają się w świetle najnowszych badań znacznie bardziej podobne do siebie niż wcześniej przypuszczano.
Ponadto, niektóre gatunki ptaków, np. zeberki, mają podobnie przebiegający sen jak ssaki, włącznie z fazą REM.Słynne eksperymenty z rozpoznawaniem siebie w lustrze pokazały (samoświadomość), że szympansy, orangutany, słonie, delfiny i sroki nie mają z tym żadnego problemu. Ba, małpy po kilku dniach oswajania się z tym przedmiotem zaczęły je praktycznie wykorzystywać - dłubały w zębach, oglądały trudno dostępne części ciała, czyściły futro.
A w opinii wielu psychologów zwierząt samoświadomość jest bardzo pierwotną cechą, która pozwala funkcjonować w środowisku.
Deklarację podpisano podczas konferencji upamiętniającej wkład wybitnego uczonego Francisa Cricka w badania mózgu (Francis Crick Memorial Conference on Consciousness in Human and non-Human Animals), która odbyła się w lipcu na University of Cambridge w Wielkiej Brytanii.
Pełny tekst deklaracji dostępny jest pod adresem: fcmconference.org/img/CambridgeDeclarationOnConsciousness.pdf
Miejmy nadzieje, że pokutującą wśród racjonalnych naukowców opinia Kartezjusza, że "Zwierzęta to jedynie bezduszne, bezrozumne stworzenia, mechanicznie reagujące na różne bodźce" przestanie mieć poważanie.
A poza tym naukowcy dali do ręki wegetarian niepodważalny argument: czy naprawdę chcecie zabijać i jeść istoty tak świadome, jak Wy?
na podstawie papJustyna Moćko
justyna@joga-joga.pl
zdjęcia strona fb ॐ Saṃsāra ॐ
Załączam wywiad z prof. Fransem de Waalem " Czy zwierzęta mają duszę" na temat badań nad świadomością zwierząt. Wywiad był opublikowany w tygodniku wprost w 2008 r (!) Numer: 51/52/2008 (1356)
Proszę zwrócić uwagę na słowa profesora, kiedy mówi on o tym, że neurolodzy przekonują o słuszności wniosków dotyczących odczuwania zwierząt. A deklarację dotycząca świadomości została podpisana przede wszystkim przez neurologów.
Zwierzęta z duszą
Rozmowa z prof. Fransem de Waalem, etologiem i psychologiem, profesorem Emory University w Atlancie
"Wprost": Czy zwierzęta odczuwają emocje i uczucia podobne do ludzkich?Prof. Frans de Waal: Trudno jest znaleźć emocje, których człekokształtne nie odczuwają. Nieobce są im zazdrość, gniew, szczęście, lęk, wstręt, miłość. Nie mają jedynie wstydu i poczucia winy, które wymagają wiele samoświadomości. Mówimy tylko o emocjach małp człekokształtnych?
Sądzę, że wszystkie ssaki i ptaki mają mnóstwo emocji, które się wiążą z życiem społecznym i seksualnym. W wypadku gadów, ryb, owadów i ślimaków nie jestem tego pewien. Byłem kiedyś świadkiem dyskusji, że tego typu emocje po raz pierwszy pojawiły się u płazów, ale nie jestem znawcą tej grupy zwierząt.
Czy to nie za daleko idące wnioski?
O słuszności naszych obserwacji przekonują neurolodzy. Wiedzą, które obszary w ludzkim mózgu odpowiadają za poszczególne emocje. Te same partie mózgu mają szczur, pies czy osioł. Najprawdopodobniej te same obszary mózgu pełnią podobne funkcje u zwierząt. Skoro z naszych badań wynika, że zwierzę odczuwa strach, a neurolodzy nam mówią, że u tego gatunku znaleźli rejon odpowiedzialny za jego odczuwanie, to uznajemy, że właśnie tak jest. Wśród biologów i neurologów nikt nie wątpi, że ze światem zwierząt łączy człowieka emocjonalne kontinuum.
Czy istnieje różnica między ludzkim a zwierzęcym altruizmem?
Nie istnieje. Przeprowadziliśmy eksperyment, podczas którego siedzące w parach małpy wybierały między dwoma opcjami. Wybór nazwany przez nas samolubnym nagradzał przysmakiem tylko jedno zwierzę, przy wyborze prospołecznym także kompan dostawał jabłko. W większości wypadków zwierzęta wybierały zachowanie altruistyczne. Miały wrodzoną tendencję do zachowań prospołecznych, co jak sądzę ma związek z empatią. Czuły się dobrze, dając coś drugiej małpie. Podobnie jak ludzie robiący coś dla innych "bezinteresownie". Na czym polega zwierzęca empatia?
Empatia to dostrojenie się docudzych uczuć i zachowań. Występuje u wielu ssaków. Udowodniono ją u myszy, następnie u psów, z pewnością jest obecna u naczelnych. Wydaje się, że jest to podstawowa cecha ssaków, która wiąże się zmatczyną opieką. Samice muszą natychmiast reagować na dyskomfort swojego potomstwa. Czy podziela pan pogląd, że nie jesteśmy jedynymi istotami mającymi osobowość?
To stuprocentowa prawda. Obecnie studiuję osobowość ryb - gupików. Gupiki mają bardzo prosty typ osobowości, są lękliwe lub odważne. U szympansów osobowość jest o wiele bardziej skomplikowana i ma wiele wymiarów. Zwierzęta te są uczciwe i nieuczciwe, introwertyczne i ekstrawertyczne. Całą terminologię, którą mieliśmy zarezerwowaną dla ludzkiej osobowości, można stosować do szympansów. Ten, kto miał dwa psy czy koty, wie, że mają różne osobowości. Czy nie uczłowiecza pan na siłę świata zwierząt?
W gruncie rzeczy człowiek i szympans są bardzo blisko spokrewnieni -jest między nimi większe pokrewieństwo niż między koniem a zebrą. Skoro zwierzęta tak blisko z nami spokrewnione działają podobnie w podobnych sytuacjach, muszę używać tej samej terminologii na określenie tego, co robią i czują. Czy człowieka i szympansa więcej dzieli, czy łączy?
Dla mnie główna różnica między ludźmi i szympansami, o ile w ogóle istnieje, leży w języku, w symbolicznej komunikacji. To jedyny obszar, na którym się wyróżniamy. To język pozwala nam nie tylko się komunikować w sprawach, które wydarzyły się dwa miesiące temu, albo tych, które wydarzą się w przyszłości, ale także umożliwia organizowanie życia, logiczne i abstrakcyjne myślenie. Czy badania człekokształtnych wpłynęły na sposób, w jaki oceniamy ludzką psychikę i moralność?
Naukowcy badający człekokształtne po kolei podważali różnice nakreślone przez filozofów i biologów między ludźmi i szympansami. Efektem ich pracy jest erozja tezy o ostrej różnicy między zwierzęciem człowiekiem, między zwierzęcym umysłem i umysłem człowieka. Pod znakiem zapytania stawia to wyjątkowość naszego gatunku.
rozmawiała Ewa Nieckuła
