Ajurweda i asana. dr. Marc Halpern.

Według ajurwedy różni ludzie wymagają bardzo odmiennych ćwiczeń jogi. Jako nauczyciel jogi i lekarz zajmujący się medycyną ajurwedyczną doświadczyłem bezpośrednio jak ajurweda - w połączeniu z poradami dietetycznymi oraz odnoszącymi się do stylu życia, z których jest najbardziej znana - może rzucić światło na praktykę jogi.

Weźmy przypadek 31-letniej kobiety, która przyszła do mnie skarżąc się na nerwowość i chroniczny ból szyi. Od 6 lat uprawiała jogę i nie mogła zrozumieć dlaczego nadal miała te dolegliwości. Nasza praca pomogła tej kobiecie zrozumieć w jaki sposób asany, które ćwiczyła wytrąciły z równowagi subtelną energię jej ciała. Nauczyła się także nowych asan, które były bardziej zharmonizowane z jej wyjątkową (=jednostkową) równowagą energetyczną. Dzięki tej nowo nabytej wiedzy mogła zmienić swą praktykę i wyeliminować bóle szyi i nerwowość, poprawiając kondycję swego ciała i umysłu.

Siostrzane systemy
  Joga i ajurweda to dwie ścieżki, tak mocno ze sobą splecione, że trudno sobie wyobrazić podróż po jednej z nich bez wiedzy o tej drugiej. Ajurweda, co oznacza "wiedzę życia", jest starożytną sztukę i naukę przygotowywania ciała i umysłu do ostatecznego wyzwolenia i oświecenia ducha. Podobnie jak joga. Ajurweda uczy, jak utrzymać nasze fizyczne ciało w zdrowiu, i jak to zdrowie łączy się z naszą duchową wędrówką. Zarówno joga jak i ajurweda wywodzą się ze starożytnych tekstów sanskryckich, zwanych "Wedami". Wg wedycznego uczonego Dawida Frawleya "Joga jest praktyczną stroną nauk wedycznych, podczas gdy ajurweda jest stroną leczniczą". W praktyce obie te ścieżki pokrywają się. Rzeczywiście ajurweda i joga są tak ściśle powiązane, że niektórzy twierdzą, że Patanjali, który jako pierwszy skodyfikował jogę i Caraka, który to samo zrobił dla ajurwedy, mogli być jedną i tą samą osobą. Filozoficznie joga i ajurweda są zakorzenione w Samkhya, jednej z 6 szkół klasycznej myśli indyjskiej.

Podstawy tej filozofii można opisać następująco:
1) Istnieje podstawowy (fundamentalny) stan istoty czystej, który jest poza intelektualnym pojmowaniem, i do którego całe życie(wszystkie formy życia) świadomie dąży. Jest to stan oświecenia lub samo-wyzwolenia.
2) Cierpienie jest częścią naszego życia z powodu naszego przywiązania do ego lub tożsamości (ahankara).
3) Drogą do zakończenia cierpienia jest rozpuszczenie lub przekroczenie naszego ego. Czyniąc tak wykorzeniamy wszelki lęk, złość i przywiązanie.
4) Aby osiągnąć ten cel musimy wieść czyste etyczne życie. (Etyczne wskazówki są wymienione jako jamy i nijamy w "Joga sutrach " Patanjalego.
5). Każde zakłócenia w ciele lub umyśle przeszkadza na tej drodze. Ajurweda jest nauką utrzymywania sil biologicznych w równowadze tak, by umysł i ciało pozostało zdrowe.

Wg ajurwedy, uniwersalna siła życiowa przejawia się jako trzy różne energie czyli doshe, znane jako vata, pitta i kapha. Wszyscy jesteśmy unikalną kombinacją tych trzech sił. Ta unikalna mieszanka, zdeterminowana w momencie poczęcia, to nasza konstytucja czyli prakruti. Trzy doshe nieustannie się zmieniają zgodnie z naszym otoczeniem, do którego zalicza się sposób odżywiania, pory roku, klimat, wiek i wiele innych czynników. Obecny stan tych trzech dosh określa naszą nierównowagę czyli vikruti. Ponieważ każdy z nas ma jedyną w swoim rodzaju konstytucję, specyficzne rodzaje nierównowagi, tak też droga każdej osoby do zdrowia będzie też jedyna w swoim rodzaju. Dodatkowo, to co utrzymuje każdego z nas w zdrowiu, jest też niepowtarzalne (wyjątkowe).
 

 

 

Zrozumienie naszej prakruti i vikruti zapewnia każdemu możliwość właściwego wyboru. (Najlepiej gdy uczyni to ajurwedycznie wykształcony lekarz, ale aby dostać kilka wskazówek o twoim własnym prakutri i virtuti spróbuj zrobić quiz na końcu artykułu).
Trzy doshe są zazwyczaj opisywane w kategoriach 5 elementów(żywiołów): ziemi, powietrza, ognia, wody i eteru ( czyli subtelnej energii, która łączy wszystkie rzeczy).

Vata to powietrze i eter. Podobna do wiatru, jest lekka, wysuszająca, ochładzająca i zdolna do ruchu.

Pitta składa się z ognia i wody. Uważa się, że ogień w niej przeważa, jest gorąca, lekka, ani nie za sucha, ani za mokra. Nie porusza się sama, lecz może być łatwo poruszana przez wiatr (vata).

Kapha jest zrobiona z wody i ziemi, które łączą się jak błoto. Kapha jest ciężka, wilgotna, chłodna i stała.

Trzy doshe nieustannie się zmieniają gdy ulegają rozchwianiu, wpływają na konkretne obszary naszego ciała w charakterystyczny sposób. Gdy vata jest w nierównowadze - zazwyczaj w nadmiarze -jesteśmy podatni na choroby jelita grubego, jak zaparcia i "wiatry", a także na choroby układu nerwowego, immunologicznego i stawów. Gdy pitta występuje w nadmiarze, zapadamy łatwiej na choroby jelita cienkiego -jak rozwolnienie, a także wątroby, śledziony, tarczycy, krwi, skóry i oczu. Gdy kapha przeważa - jesteśmy podatni na choroby płuc i żołądka, zazwyczaj śluzówki, a także choroby przemiany wodnej takie jak puchnięcie.

Gdy pracujesz z doshami pamiętaj te podstawowe zasady: podobne zwiększa podobne, przeciwieństwa się równoważą.
Innymi słowy, jedzenie, pogoda i sytuacje, które mają podobne cechy jak dosha - wzmacniają ją; te które mają cechy przeciwne będą ją zmniejszały. Wiedząc o tym, możesz dostosować swoje ćwiczenia yogi, dietę i inne czynniki środowiskowe, by wpłynąć na te siły w taki sposób, który przywróci równowagę i harmonię. (Np. ludzie o konstytucji vata - którzy są susi, leccy i "powietrzni" - powinni unikać produktów o podobnych właściwościach jak popcorn, i spożywać takie o przeciwnych właściwościach jak ciepłe mleko).

Inną fundamentalną zasadą ajurwedyczną jest idea trzech g u n czyli właściwości natury, Trzy guny - sattva, rajas i tamas - służą do opisywania emocjonalnych i duchowych cech.

To co jest sattviczne, jest lekkie, czyste i stałe. Sattva to stan, który pochodzi z czystości umysłu i prowadzi do świadomości naszego związku z Bogiem, stanu w którym manifestujemy nasze najbardziej prawe cechy.

To co jest  rajasowe, jest aktywne,  poruszane  lub wzburzane. Rajas powstaje, gdy jesteśmy odciągnięci od naszej najprawdziwszej istoty, przejawiając emocje takie jak strach, zmartwienie, złość, zazdrość, przywiązanie i depresja.

To co jest tamasowe, jest ciężkie, stępione, ciemne i  bezwładne. Czyny tamasowe zawierają gwałtowne lub mściwe zachowanie, a także samo-niszczycielskie postępowanie, takie jak: nałóg, depresja i samobójstwo.

Każdy ruch lub działanie jest ze swej natury rajasowe (poruszone) i ogrzewające dla ciała. Jednakże niektóre ruchy są bardziej poruszające, a inne - mniej. Ogólnie mówiąc, im wolniejszy ruch, tym mniej raj aso wy i mniej poruszający dla ciała. Im szybszy ruch tym bardziej rajasowy i rozgrzewający.
Każdy ruch wykonywany z dużą świadomością staje się bardziej sattviczny. Ruchy wykonywane z nieuwagą lub rozproszeniem są bardziej rajasowe. Dlatego jednym ze sposobów wzmagania naszego doświadczenia w jodze jest wykonywanie ćwiczeń powoli i świadomie.
Żaden ruch nie może być czysto sattviczny. Wrodzona natura ruchu, jest rajasowa, ponieważ rajas jest zasadą energii, a ruch wymaga energii. Stąd nasze sattviczne cechy najlepiej rozkwitają w medytacji i bezruchu utrzymywanej pozycji, gdzie możemy odnaleźć czystą świadomość.
Rajasowa natura ruchu nie musi  koniecznie czynić go dla nas złym. Rajas służy przydatnie do stymulowania naszych ciał i umysłów. Nie moglibyśmy funkcjonować w świecie, nie będąc po części raj asowi.

Jaki rodzaj yogi jest właściwy dla ciebie ?
Przy określaniu rodzaju ćwiczeń yogi, które są właściwe dla ciebie, najważniejszym czynnikiem jest twoje vikruti czyli nierównowaga. Twoje vikruti jest w rzeczywistości jedynym najważniejszym determinantem twojego całego zestawu ćwiczeń. Kiedy poprawiłeś już swą nierównowagę, możesz utrzymać zdrowie wybierając praktykę yogi, która zrównoważy twoją konstytucję czyli prakruti.
(Czasami trudno jest amatorowi rozróżnić między cechami, które są wrodzone czyli związane z
konstytucją danej osoby, a tymi które wynikają z nierównowagi. Najlepiej jest więc skorzystać z porady ayurwedycznego lekarza.)
Ludzie o konstytucji lub nierównowadze vaty najwięcej  skorzystają z ćwiczeń yogi , które są
uspokajające a mimo to rozgrzewające.
Osoby o naturze lub nierównowadze pitty - z ćwiczeń uspokajających i schładzających. A osoby o naturze lub nierównowadze kaphy - z ćwiczeń stymulujących i rozgrzewających Każda osoba ma różne potrzeby. Ćwiczenie  w sposób, który nie jest odpowiedni dla ciebie, może spowodować jeszcze większą nierównowagę.

Asany dla vaty
Asany, które są najwłaściwsze dla równoważenia vaty to te, które uspokajają i "osadzają". Będą przeciwdziałały skłonnością osób z nierównowagą vaty do bycia podekscytowanym, nerwowym. Te asany pomogą opanować strach, zmartwienie i niepokój, a także pomogą poprawić cielesne przejawy nierównowagi vaty takie jak zaparcie, bóle w krzyżu i bóle stawów. Dół brzucha, miednica i jelito grube są głównym zbiornikiem vaty w ciele, tak że wiele tych asan uciska dół brzucha lub przyczynia się aby dolny brzuch stał się bardziej "świadomy". Dodatkowo asany które wzmacniają dolne plecy pomagają złagodzić vatę. W ogóle, większość asan jest dobra dla zrównoważenia vaty, ponieważ większość z nich działa uspokajająco na umysł. Niektóre są jednakże szczególnie dobre, a inne powinny być z pewnością unikane. Wyjątkową asaną jest Uttanasana(skłon do przodu stojąc) Stań ze stopami rozstawionymi na szerokość ramion. Ręce mogą być wyciągnięte ponad głowę, jakbyś chciał dotknąć nieba, albo zegnij łokcie, złap za ramiona rękami powyżej łokci i pozwól by przedramiona spoczęły na lub tuż ponad czubkiem głowy. Zachowując proste plecy, powoli skłoń się od bioder do przodu. Z wydechem skłoń się tak daleko do przodu jak potrafisz. Ręce mogą pozostać skrzyżowane, dotykać podłogi przed stopami lub jeśli jesteś bardzo giętki - połączone z tyłu pięt. Dla mniej giętkich ręce można położyć na klocku. Pozwól sile ciężkości wydłużać twój kręgosłup. Wszystkie pozycje stojące są "osadzające"(uziemniające), jeśli świadomość koncentruje się w stopach, szanując połączenie między twoim ciałem a Ziemią. Zauważ, że ta asana może nadwyrężyć uszkodzony krzyż, a więc doradza się ostrożność. Jeśli dolny odcinek pleców jest po prostu napięty i jest to stan związany z zaburzeniem vaty - to jest to wspaniała asana.
Wersja siedząca tej asany, Paschimottanasana (skłon do przodu siedząc), matę same zalety i może być łatwiejsza jeśli bolą cię plecy.
Pozycja Dziecka (Virasana) jest kolejną doskonałą asaną uciskającą miednicę ł okolice vaty. Usiądź prosto, ze zgiętymi kolanami i stopami pod kolanami. Trzymając ręce po bokach pochyl się do przodu od bioder aż głowa spocznie na podłodze przed tobą. Jeśli nie jesteś dostatecznie giętki, by umieścić głowę na podłodze, podłóż złożony koc lub poduszkę,by głowa mogła się na niej oprzeć. Asany ściskające są doskonałe przy zaparciach i chronicznych gazach. Supta Virasana(leżąca pozycja wojownika) jest inną dobrą asaną na vatę Uklęknij, trzymając kolana razem, a pośladki oprzyj na piętach. Rozsuń stopy na boki po obu stronach miednicy tak, by pośladki ześliznęły się pomiędzy stopy. Połóż ręce na podeszwach stóp i oprzyj się na łokciach. Dla wielu osób takie rozciągnięcie będzie już wystarczające. Jeśli jesteś wystarczająco giętki, opuść stopniowo plecy na podłogę. Ręce mogą pozostać po bokach albo wyciągnij je ponad głową do tyłu, by wydłużyć kręgosłup. W tym ćwiczeniu miednica nie jest uciśnięta, ale mięśnie dolnej części brzucha i pleców są łagodnie rozciągane. Zwiększa to ucisk w miednicy i łagodzi vatę. Według ayurwedycznego lekarza dr Vasant Lada, ta asana jest szczególnie pożyteczna jako część leczenia astmy warunkowanej vatą. Dhanurasana (pozycja  łuku) to kolejna asana rozciągająca dolne plecy i uciskająca miednicę. Połóż się na brzuchu, ręce po obu bokach ciała, Podnieś głowę, ramiona i klatkę z maty i zegnij kolana. Sięgnij do tyłu i złap się za kostki,. Pozwól by nogi pociągnęły twoją klatkę dalej do góry, tak aby ciężar ciała opierał się w rejonie miednicy. Jest to zasadnicze, by maksymalnie ulżyć (upuścić) energii vata. Asany siedzące, takie jak Virasana, Siddhasana i Padmasana, są bardzo uspokajające i równoważą podekscytowaną naturę vaty. Te medytacyjne pozycje są doskonałe dla uspokojenia systemu nerwowego, pospolitego obszaru, w którym przejawia się nierównowaga vaty. Uspokojenie systemu nerwowego pomaga w leczeniu niepokoju, nerwowości, rwy kulszowej i skurczy mięśni. Najbardziej uspokajającą pozycją jest oczywiście Savasana. Osoby o naturze vata powinny unikać asan, które nadmiernie pobudzają system nerwowy, takich jak wielokrotne Powitanie Słońca i tych, które nadmiernie obciążają wrażliwe stawy. Połączenie szyjno-piersiowe - kościsty obszar gdzie szyja łączy się z ramionami - jest jednym ż takich rejonów. Tutaj duże kręgi wystają jak "bolesne kciuki". Osoby o naturze vata i nierównowadze tego typu mają skłonności do słabych kości, małej warstwy tłuszczu, luźniejszych więzadeł i większej podatności na ból. Z tych powodów Salamba Sarvangasana(świeca) i Halasana(Pług) powinny być przez nich unikane albo modyfikowane przez podłożenie koca pod ramiona dla dodatkowej podściółki. Zmniejsza to też ekstremalne zgięcie szyi. Ale nawet wówczas osoby o naturze lub nierównowadze vata nie powinny pozostawać w tych pozycjach nazbyt długo, inaczej ryzykują uszkodzenie.

Asany dla pitty
Najlepsze asany dla pitty to takie, które są uspokajające i nie nadmiernie przegrzewające. Osoby o naturze lub nierównowadze pitty mają skłonności do apodyktyczności i napięcia. Uspokajające pozycje pomagają w zrównoważeniu napięcia i-łagodzą emocje takie jak złość i uraza, do których są skłonni . Łagodząc pittę, pozycje te dobre są również jako część leczenia wrzodów, nadkwasowości, chorób wątroby i trądzika.
Asany pomagające w zrównoważeniu pitty to takie, które kładą nacisk na okolice pępka i splotu słonecznego, gdzie mieści się pitta w jelicie cienkim. Asany te bezpośrednio wpływają na wątrobę i śledzionę i pomagają w regulacji siły ognia trawienia.
Ustrasana (pozycja wielbłąda) jest zbawienną asaną , by przywrócić pittę do równowagi. Uklęknij; pośladki podnieś do góry, tak jakbyś stał na kolanach. Połóż dłonie na pośladkach. Przesuń uda i miednicę do przodu w miarę jak rozciągasz dolny odcinek pleców. Pozwól rękom opaść na pięty. Łagodnie rozciągaj szyję. Pamiętaj o oddychaniu. Ta asana otwiera brzuch, splot słoneczny i klatkę, pozwalając energii ma swobodniejsze poruszanie się w tych rejonach. Inne pozycje, które doskonale rozciągają splot słoneczny to Bhujangasana(pozycja kobry) i Dhanurasana (pozycja łuku- opisana powyżej). Te asany mogą być pomocne w leczeniu wrzodów i hepatitis.
Aby wykonać pozycję kobry, połóż się na brzuchu, stopy razem, kostki rozciągnięte. Zegnij łokcie i umieść dłonie płasko na podłodze przy dolnych żebrach.(mniej giętkie osoby mogą oprzeć dłonie na wysokości ramion) Po wdechu wyprostuj łokcie i podnieś głowę, klatkę i brzuch z podłogi, a kości miednicy opieraj o podłogę. Głowę możesz trzymać w neutralnej pozycji lub wyciągniętą.
Osoby o konstytucji pitta powinny unikać stania na głowie. Stanie na głowie rozgrzewa ciało i większość tego gorąca gromadzi się w głowie i oczach. Oczy są organem kontrolowanym głównie przez pittę. Z tego powodu stanie na głowie może wywołać lub pogorszyć choroby oczu. Jeżeli osoba o konstytucji pitta bez poważnej nierównowagi decyduje się robić stanie na głowie, to powinna pozostawać w tej pozycji bardzo krótko.

Asany dla kaphy
Aby zrównoważyć ciężką, powolną, zimną i spokojną naturę kaphy, praktykuj asany, które są bardziej stymulujące, rozgrzewające. Najlepszymi asanami są tu te, które otwierają klatkę piersiową. Żołądek i klatka są obszarem, gdzie gromadzi się kapha. W klatce przyjmuje kapha postać śluzu. Asany te są doskonałe w zapobieganiu i leczeniu zapalenia oskrzeli, płuc, a także astmy, i emphysemy. Ustrasana (pozycja wielbłąda -opisana powyżej) i Setu Bandha Sarvangasana (mostek ze świecy) są pożytecznymi asanami dla kaphy..
By wykonać tę asanę, połóż się na plecach, dłonie obrócone do podłogi. Używając łokci i przedramion, unieś tułów z maty, stopy i głowę pozostaw na podłodze. Następnie wyciągnij głowę i zwiększ wygięcie kręgosłupa, tworząc gładki łuk pomiędzy piętami i głową. Jeśli masz siłę, umieść ręce na udach i podtrzymaj ciężar ciała na głowie i stopach.
Łagodna alternatywa do tej pozycji: połóż się na plecach na wałku i poduszce. Oba te warianty doskonale otwierają klatkę piersiową i pozwalają na lepsze krążenie energii w tym rejonie. Asany te wpływają także na przepływ energii przez czakram serca, pomagając rozwinąć współczucie i bezwarunkową miłość.
Dla tych o naturze lub nierównowadze kaphy, uspokajające właściwości większości asan powinny być zrównoważone przez inne, bardziej stymylujące i rozgrzewające pozycje. Wspaniale będą im służyły pozycje wzmacniające jako, że jej stawy i mięśnie są zazwyczaj silne i stabilne. Zwiększanie giętkości jest niezmiernie ważne dla osób a naturze kapha, ponieważ mają one skłonność do sztywności.
Surya Namaskar( Powitanie Słońca) jest bardzo dobrym ćwiczeniem aerobicznym dla kapha i wspomaga leczenie otyłości i depresji, dwóch typowych stanów kapha. Powitanie słońca jest idealną asanądla kaphy, ponieważ jest bardzo aktywne, dostarcza ciepła i otwiera klatkę. Sekwencja ta składa się z 12 części. Rozpocznij stojąc wyprostowanym, stopy złączone. Zegnij łokcie i złóż dłonie razem na wysokości mostka. Podnieś ramiona ponad głowę i wyciągnij głowę i tułów. Schyl się do przodu i umieść ręce na podłodze. Kolana wyprostowane. To jest Uttanasana Z tej pozycji pchnij prawą nogę do tyłu i zegnij lewą nogę w kolanie. Kolano prawej nogi może leżeć na podłodze. Stopa lewej nogi powinna być pomiędzy obydwiema rękoma. Postaw lewą nogę do tyłu i umieść ją obok prawej, pośladki podnieś wysoko do góry do pozycji psa z głową w dole. Pozwól łokciom dojść do podłogi i ślizgiem przenieś ciało do przodu do pozycji kobry. Potem wróć do psa z głową w dole. Następnie pchnij prawą nogę do przodu i zbliż miednicę do podłogi. Prawa stopa jest pomiędzy rękoma a kolano zgięte blisko klatki. Postaw lewa stopę do przodu wracając do Uttanasany. Wyprostuj się unieś ramiona nad głową, wydłużając plecy i szyję. Zamykając cykl, połóż złożone dłonie na klatce.
Osoby o wszystkich konstytucjach mogą odnieść korzyść z powitania słońca w ciągu pory dnia, która jest zdominowana przez energię kapha (6:00 – 10:00 i 18:00 – 22:00), jeśli nie mają poważnie zakłóconej równowagi pitty lub vaty.
Osoby o naturze kapha powinny wykonywać wiele sekwencji - z dużą prędkością. Podczas gdy osoby o naturze vata powinny ogólnie unikać tego cyklu; od czasu do czasu mogą to wykonywać bardzo powoli i z wielką świadomością co zmniejszy pogarszające vatę cechy. Osoby o naturze pitta powinny wykonywać ograniczoną ilość powtórzeń, ponieważ ta sekwencja jest bardzo rozgrzewająca.
Niewiele asan jest szkodliwych dla kaphy, ponieważ ich natura pozwala im korzystać ze wszystkich form rozciągania i ruchu. Osoby takie mają jednak dwa słabe obszary: płuca i nerki. Asany, które nadmiernie obciążają dolny brzuch, jak Dhanurasana mogą zaszkodzić nerkom, jeśli są przedłużane nadmiernie.

Inne czynniki
Przepisy, które podałem są pod pewnymi względami uproszczone. Rozwijając praktykę yogi, musimy wziąć pod uwagę nie tylko naszą konstytucję i nierównowagę, ale także wiek, porę roku, porę dnia, w której ćwiczymy. W różnych okresach naszego życia, poszczególne doshe odgrywają większą rolę. Jest to częścią naturalnej zmiany tych sił. Od urodzenia do okresu dojrzewania wiecznie nasze ciała i umysły są pod większym wpływem kaphy. Potem aż do wieku emerytalnego wzrasta znaczenie pitty. Lata późniejsze są zdominowane przez vatę. Podczas każdego z tych okresów musimy zwracać uwagę na to, jaki wpływ wywiera nasz wiek na nas i odpowiednio modyfikować praktykę. Kiedy jesteśmy bardzo młodzi nasze ciała lepiej traktują bardziej aerobikowe style yogi ( np w wieku 8 lat nawet osoba o konstrukcji vata może odnieść pożytek z pełnych wigoru powitań słońca). W miarę jak się starzejemy potrzebujemy ćwiczeń spokojniejszych. Także pory roku wpływają na ćwiczenia. Pora zimnej wilgoci zwiększa kaphę. Pora cieplej pogody pittę. A czas chłodny i suchy zwiększają vatę, pogodnie jak pora wietrzna( W różnych częściach kraju, zmiany pogody zdarzają się w różnym czasie, a więc posługiwanie się tutaj tradycyjnymi nazwami pór roku może być mylące). Podczas pory kapha, ćwiczenia bardziej stymulujące i rozgrzewające są lepsze. W porze pitta najlepsza jest praktyka schładzająca. W porze vata ćwiczenia uspokajające najlepiej pomagają zdrowiu.Wreszcie pora dnia w której ćwiczymy także wpłynie na równowagę doshy. Kapha wzrasta naturalnie pomiędzy 6 a 10:00 i 18 a 20:00, gdy wolno się poruszamy.
Pitta wzrasta naturalnie między 10 a 14:00 i 22 a 2:00, gdy ogień trawienia jest o szczytu i gdy w dzień słońce stoi w zenicie.
Vata naturalnie wzrasta między 2 a 6:00 i 14 a 18:00, podczas przejścia między nocą a dniem. Większość ludzi ćwiczy yogę wcześnie rano, gdy świat jest spokojny. Przed 6:00, w czasie vata, zaleca się bardzo spokojną i łagodną praktykę. Po 6:00 w czasie kapha właściwa jest praktyka bardziej stymulująca. Układając zestaw ćwiczeń dla siebie, pamiętaj jednak, że twoja ogólna vikrutti czyli nierównowaga jest ważniejsza niż wpływ pogody, wieku czy pory dnia. One powinny być widziane jako czynniki modyfikujące twą praktykę a nie ją tworzące. Gdy jesteś bliski idealnej równowagi, możesz stworzyć program oparty prawie całkowicie na twej konstytucji, porach roku i dnia. Ten program pomoże ci utrzymać tę równowagę.

Poza doshami
W ayurwedzie, równoważenie efektów dosh to tylko połowa recepty na zdrowie i dobre samopoczucie. Druga połowa to rozwijanie bardziej sattvicznego stylu życia i nauka wyrażania naszej sattvicznej natury: tego aspektu nas samych, który poprzez świadomość naszego połączenia z Duchem pozwala nam wyrazić nasze najwyższe i najcenniejsze przymioty. W tym stanie przyjmujemy 3 podstawowe prawdy:
1) Wszystkie rzeczy materialne są iluzją. To dotyczy nie tylko naszych drogich zabawek ale także naszych emocji i myśli.
2) Wszechświat przejawia się w doskonały sposób a my pasujemy do tej doskonałości nawet z naszymi wyzwaniami.
3). Wszyscy jesteśmy rosnącymi i rozwijającymi się duchami. Dopóki nie doznamy oświecenia, będziemy poddawani wyzwaniom.

Gdy zdamy sobie sprawę z tych trzech prawd, trzy rezultaty staną się widoczne:
1). Nie musimy być przywiązani do niczego materialnego, ponieważ wszystko jest przemijające.
2) Uświadomiwszy to sobie, możemy uwolnić się od naszych koncepcji (wyobrażeń) o samych sobie, a w trakcie tego uwolnić się od strachu i zmartwienia.
3). Wszyscy mamy wyzwania; stąd niepotrzebnym staje się osądzanie siebie i innych, ponieważ każdy z nas jest doskonały w miejscu gdzie się znajdujemy w naszym ciągłym rozwoju.

Gdy zdamy sobie z tego sprawę, uwolnimy się od osądzania oraz związanych z nim złości, urazy, nienawiści.
Yoga, uprawiana w harmonii z unikalną naturą każdej osoby, jest częścią ayurwedycznej drogi ku równoważeniu dosh i polepszaniu sattyy. Na tej drodze każdy z nas może osiągnąć nasz pełny potencjał.

Autor Dr Marc Halpern, fundator i dyrektor Kalifornijskiego Koledżu Ajurwedy w Grass Valley. Kieruje również Centrum Ayurwedycznych Sztuk Uzdrawiania.

Tłumaczenie: z artykułu w Yoga Journal z grudnia 1995 r.
Joanna Marek (Szczecin , kwiecień 98)

KWESTIONARIUSZ AYURWEDYCZNY
Wypełnienie kwestionariusza może dać ci wgląd w równowagę energii wyjątkowych dla twego ciała w chwili obecnej. By otrzymać bardziej precyzyjną ocenę, dobrze byłoby odwiedzić lekarza ayurwedycznego. Amatorowi jest trudno rozróżnić pomiędzy cechami, które są wrodzone lub konstytucjonalne, a tymi, które wynikają z przejściowej lub przewlekłej nierównowagi.
Wypełniając kwestionariusz, przydziel sobie 2 punkty jeśli określenie jest zupełnie prawdziwe w twoim przypadku. 1 punkt jeśli zawiera trochę prawdy i 0 punktu, jeśli nie jest prawdziwe. Dodaj punkty odpowiednio dla vata, pitta i kapha. To da ci obraz, które siły są dominujące w twojej konstytucji. Każda osoba jest unikalną mieszanką 3 typów, możesz więc nie znaleźć jednej czysto dominującej.

Stwierdzenia VATA
1) Jestem szczupły i lekkiej budowy ciała
2) Trudno przybieram na wadze lub moja waga skacze w dół i w górę
3) Moja skóra ma tendencję do suchości
4) Często jest mi zimno w porównaniu z innymi, nie pocę się łatwo
5) Moja cera jest matowo-szara lub "zakurzona"
6) Gdy moje trawienie jest zakłócone, mam skłonności do zaparcia
7) Kształt mojej twarzy jest podłużny i wąski
8) Gdy jestem zdrowy, mam wiele energii i entuzjazmu, ale znalezienie skupienia bywa trudne
9) Jestem podatny na uczucie nerwowości i niepokoju
10) Mam skłonności do lekkiego snu i czasami cierpię na bezsenność.

Stwierdzenia PITTA
1) Jestem średniej wagi i budowy ciała, z dobrymi mięśniami
2) Mam stalą wagę i wahania są niewielkie
3) Skóra ma skłonności do przetłuszczania się
4) Często jest mi ciepło i łatwo się pocę
5) Moja cera jest różowa
6) Gdy moje trawienie jest zaburzone, mam skłonności do biegunek lub piekącej niestrawności
7) Kształt twarzy jest trójkątny
8) Gdy jestem zdrowy, mam wiele energii i jestem bardzo skupiony
9) Jestem podatny na uczucie irytacji, złości lub urazy
10) Dobrze śpię i łatwo się budzę. Mogą mnie budzić sny.

Stwierdzenia KAPHA
1) Jestem krępej budowy i często mam nadwagę
2) Jest mi trudno schudnąć
3) Moja skóra ma skłonności do przetłuszczania się
4) Często jest mi zimno i łatwo się pocę
5) Moje trawienie jest ogólnie dobre, czasami mogę mieć zaparcia
6) Moja cera jest blada
7) Moja twarz ma okrągły kształt
8) Gdy jestem zdrowy poruszam się wolno i mam dużą wytrzymałość
9) Mam skłonności do depresji i letargu
10) Śpię głęboko i czasami trudno mi się obudzić